dışkı-ağız yoluyla bulaşma ne demek?
Dışkı-ağız yoluyla bulaşma, enfeksiyon etkenlerinin (bakteri, virüs, parazit vb.) dışkı ile kontamine olmuş maddeler aracılığıyla ağız yoluyla alınması sonucu meydana gelen bulaşma yoludur. Bu yolla birçok hastalık insandan insana veya hayvandan insana bulaşabilir.
Bulaşma Mekanizmaları:
- Kirlenmiş Su ve Gıda: Dışkı ile kirlenmiş su kaynakları veya gıdalar (sebze, meyve, deniz ürünleri vb.) tüketildiğinde hastalık etkenleri vücuda girebilir. Bu, özellikle yetersiz hijyen koşullarına sahip bölgelerde yaygındır.
- Yetersiz El Hijyeni: Tuvaletten sonra veya dışkı ile temas etmiş yüzeylere dokunduktan sonra ellerin yeterince yıkanmaması, mikropların ağız yoluyla alınmasına neden olabilir. Özellikle çocuklarda bu durum daha sık görülür.
- Sinekler: Sinekler dışkı üzerinde konarak hastalık etkenlerini taşıyabilir ve daha sonra yiyeceklerimize veya içeceklerimize bulaştırabilirler.
- Kişisel Eşyaların Ortak Kullanımı: Diş fırçası, havlu gibi kişisel eşyarın ortak kullanımı da bu yolla bulaşmaya neden olabilir.
Neden Olabileceği Hastalıklar:
- İshal: Rotavirüs, Norovirüs, E. coli, Salmonella gibi etkenler ishal ve kusmaya neden olabilir.
- Hepatit A: Karaciğer iltihabına yol açan bir virüs hastalığıdır.
- Tifo: Salmonella typhi bakterisinin neden olduğu, yüksek ateş, karın ağrısı ve döküntü ile seyreden bir hastalıktır.
- Kolera: Vibrio cholerae bakterisinin neden olduğu, şiddetli ishal ve kusma ile karakterize bir hastalıktır.
- Giardiasis: Giardia lamblia parazitinin neden olduğu, bağırsak enfeksiyonudur.
- Kıl Kurdu: Bağırsaklarda yaşayan küçük parazitlerdir.
Korunma Yolları:
- El Hijyeni: Tuvaletten sonra ve yemeklerden önce elleri sabun ve suyla en az 20 saniye yıkamak.
- Su Güvenliği: Temiz ve güvenilir su kaynaklarını kullanmak. Şüpheli durumlarda suyu kaynatmak veya dezenfekte etmek.
- Gıda Güvenliği: Gıdaları iyice pişirmek, çiğ sebze ve meyveleri bol suyla yıkamak, pastörize süt ve süt ürünleri tüketmek.
- Tuvalet Hijyeni: Tuvaletlerin temiz tutulması ve düzenli olarak dezenfekte edilmesi.
- Sinek Kontrolü: Sineklerin üremesini engellemek için çöpleri kapalı tutmak ve sineklik kullanmak.
- Kişisel Eşyaların Paylaşımından Kaçınmak: Diş fırçası, havlu gibi kişisel eşyaları başkalarıyla paylaşmamak.